PLATTDÜÜTSCH/017: Lütt Krüschan in Winnerwohld (SB)

LÜTT KRÜSCHAN IN WINNERWOHLD

Krüschan weer 'n lüttje Deern, bie de du, wenn du se süühs, meis dinks, se weer 'n Jong. Se harr kottet blonnes Hoor, weer stämmi buut un hett 'n Muulwaark as 'n ool Fischwiev. Eegntli heet se je `Christiane', ober dor se man jümmers bloots mit de freekstn Bengels in Dörp allerhand Dummtüüch mook, nennt jeedneen se blots Krüschan.

Dat se so is, as se is, much wull doran leggn, dat eer Öllern - se livv in 'n lüttjet windscheep Huus an Dörpsrand - nienich Tied harrn, um sick um se to kümmern. Beid, Foder un Moder, arbeidn bie Köster in'e Fabrik un so weer de Deern denn de meis Tied op sick stellt. Un wenn se denn mol sick mit'n annere Deern ut eer Scholklass anfrünn dee, denn kunns dat hebbn, dat de eern Öllern de Frünschaff gau wor tweimookt un segg to eer Dochder: "Ne, düsset freeke Göör kummt uns nie int Huus. Sunst waars uck noch so as se!" So bliev Krüschan denn gonnix anners övri, as mit de grootn Jungs to speeln, un dat deiht se wiss uck am leevstn.

As'n Wirbelwinn jooch se mit sem dör de Strootn, kledder op Bööm un Deker, stöber in oole leerstohn Hüüs rum, sammelt Füerholt un steek dat an, schmeuk, un, un, un. Un wenn eer Öllern obns nohuus koomt, denn weern se meud und harrn wiss keen Tied, sick de Kloogn vun'e Nobers över se or de Sorgn vun eer Dochter antohörn, un ers rech nie, eer to wiesn, wat sick för son lüttje Deern höörn dee. De Jungs ut Dörp ober, uck wenn se veel grötter weern as se, harrn banni Respekt vör eer, weer se doch jümmers mit eer groote Klapp vörnwech.

Nu weer dat mol woor sowied, de Wiehnachstied keem neeger, un dat weer för lütt Krüschan jümmers 'n truuri Tied. Denn wulln all de annern jümmers leever tohuus bleevn, dor mok se gemütli Adventsfiers mit Leevkookn un Kartnlich. Sowatt giff dat bie eer tohuus nie, harrn se doch man grood 'noch to överleevn. Wat unrech is doch de Welt! Un in düsse Tied, dor kuller sogor de suns so tapfere Krüschan, de de meis Lüüd blots mit 'n Lachn op Gesich kinnt, 'n poor Troon lang de Backn.

*

"Moin, Unkl Hans ...", reep Krüschan al vun wiedn, as se em vör't Huus biet Holzhackn in'e Goorn andreepn dee. Unkl Hans weer een vun'e Nobers, wo se jümmers gern mol rinkiek, 'n Frünn, an de se meis mehr hangn dee as an eer eegn Öllern.

"Kumm man leever nie so neech ran, kunns di an'e Axt wehdoon".

Krüschan keem noch 'n Stück neeger un kiek em niescheri to. "Ober Unkl Hans, i c k pass man jümmers good op mi op, pass d u man beter op, dat du di sülbn nie weehdoos!" geev se ooldkloog trüch.

`Freek as jümmers', dach he bie sick, sech ober nix. Se harr dat swor 'noch, de lütt Deern.

"Na, watt häss denn op'n Hattn?" Mit 'n kräftign Schlach hau he de Axt in de Stamm un dreih sick to Krüschan üm. "Häss doch nie weent, lütt Krüschan?"

Krüschan schmiet de Kopp in'e Nackn. "Nä, Unkl Hans, ick häv watt in'e Ooch kreegn", anter se tapfer.

"Jo, jo, dat kunn vörkoom", mummel he för sick hin, wuss he doch, dat Krüschan bang wer, dat man mark, dat er uck mol wat to Hattn gohn de. "Kumm", dorbie griep he in'e Büxndasch, "wuss'n Bonsche hemm?"

Krüschan greep begieri to.

"Weets wat?" Krüschan schüddel de Kopp. "Ick häv för hüüt 'noch daun. Ick mook mi nu'n Kaffee und wenn du nix beetert för häss, lood ick di in. 'n fein Klöbn häv ick uck noch, de harr mi güstern de Nobersch vörbie broch, för dat Füerholt, dat se vun mi kregn hätt. Un denn höört wi uns ut'n Duudlkastn scheune Wiehnachsleeder an. Wat meenst?"

"Oh, Unkl Hans, würkli? Du loodst mi in?!" Krüschans Oogn fung an lüchn.

Wat geev dat dor aans so kiekn in'e heimeli Wohnstuuv vun Unkl Hans. Dor steiht 'n groode Schödel mit Nööt, in't Finster bummel 'n glitzern roodn Stern, un op een Regool stunn 'n Kripp mit de Hillign dree Keuni un in'e Meern Maria un Josef, de vull Freud op de Kripp kiek, wo de lütt Jesus binlich. Krüschan kumm ut Staun' gonnie wor rut. Un denn seech se an'e Wand 'n scheunet Bild vun'e Wiehnachsmann in sien dickn roodn Mandl, mit'n Schliddn mit twee Reendeers dorför, un op sien Schliddn leggn 'n Barch feine Geschink.

"De dor giv dat doch gonnie, Unkl Hans, dat sünd doch bloots Geschichn för lüttje Kinners!" reep Krüschan, as Unkl Hans sick grood mit 'n Tass Kaff an Disch sett un de Klöbn anschniedn dee.

"Meenst?" Hans kunn sick 'n Grinsn nie verkniepn. "Büss du denn keen lütt Kinn?"

"Nää!" Lütt Krüschan reck sick so lang as se kunn, dormit se noch 'n Stück grötter utsüch. Ick bün 'n groot Deern. Un mien Frünn Peiter, Korl un Matten, de harrn mi a lang vertellt, dat dat mit de Wiehnachsmann aans Tüünkroom weer."

"Un wat is mit de veeln Geschink, de de Kinners kreech? Un - is nie nüli bie jüm in'e School uck de Wiehnachsmann koom?" Krüschan woor unseeker.

"Wenn du nie an'e Wiehnachsmann löövn dees, denn kunns dat hebbn, dat he uck nie bie die vörbikoomt."

Jo, wenn Krüschan so richti doröver nodinkn dee - jeedn Hillignoobnd harr dat je uck bie sem an'e Döör bimmelt, un as se opmookt harrn, leggn dor 'n poor scheune Sookn. Ober Peiter harr doch sech ... - so ganz seeker weer se sick nu nie mehr.

So seet se mit kruuse Stiern in'e Seetl un lot sick dorbie de Klöbn un de scheune Applmost vun Unkl Hans good schmeckn. Denn stunn se wor op un kiek sick dat Bild vun'e Wiehnachsmann nochmol wedder an. "Un du meens, de givv dat würkli?"

Unkl Hans löhn sick trüch un steek sick 'n Piep an. "Wenn du een Dach vör Wiehnachn achtert Dörp in'e Wohld rutkieks, denn kunnst em al vun wiedn sehn - un dat Gebimmel vun'e veele Glockn an'e Schliddn höörn."

Krüschans Oogn fung an to lüchn, as se sick vörstell, dat dor de Wiehnachsmann mit sien Reendeers dör de witte Winnerwohld kumm.

Naja, so schnack se noch 'n ganze Tied, bis dat Klock fief denn uck al düster waard un Unkl Hans de lütt Deern no Huus schick.

Oobns wer se man jümmers noch so opreegt vun den scheun Nomeddach und de fein Klöbn. Se hölp er Moder gau bie't Afwuschn vun'e Geschirr un as de sick in'e Seetl sett un de Feut hochlech, dor krabbel se eenfach op ern Schoß. De Moder lech eern Arm um se. "Na mien lütt Deern, wuss mi wat vertelln?" Un dor plapper Krischan loos, ohn Punkt un Komma, vun Nober Hans un de scheune Klöbn, vun'e Wiehnachsmann un de Winnerwohld, vun'e Reendeers un de veele Geschink. Ober as se de Moder ankiek, dor mark se, dat se a inschloopn weer. Veel to meud wer se vun de Plackerie in'e Fabrik.

"Un so'n scheun Nomeddach, as ick hüüt harr, hebbn de annern Kinners jeedn Dach ..." dink Krüschan truri bie sick, as se de Moder noch 'n Wulldeek överlech un denn sülbn to Bett gung un sick de Bettdeek ganz wied övern Kopp treck.

An annern Dach fung dat an to snein un all de Kummer weer förn Oognblick vergeetn, as se ut Finster kiek. Een Dach noch bit Wiehnachn - un se harrn Schoolferien! Ober Krüschan harr mitnmol gorkeen Luss, in'e Dörpstroot mit de annern Kinner to rodeln. So treck se sick hüüt besünners dick an, mook sick gau 'n Bodderbrood, röpp noch kott "Adschüs, Moder", in'e Stuuv rin - Foder harr Nachschich hatt un slöpp noch - un lot de oole Holtdör in't Schlott falln. Nää, hüüt wull se nie speeln, hüüt hett se ganz wat anners vör. Muchn de Jungs uck seggn, dat dat de Wiehnachsmann nie givv - viellich harr Unkl Hans je doch rech. Un wenn, denn mutt he je mit sien Schliddn dör de Wohld koom, as Unkl Hans sech, um in't Dörp all de Kinners wat to brüngn. Krüschan wull em entgegnloopn!

Obglieks eer dat streng verbodn wer, stebel se los in'e Wohld achtert Dörp. So wunnerscheun süch aans ut. Groote, witte Flockn fulln ganz sacht ob de Eer. Krischan summ lies'n Wiehnachsleed vör sick hin, dat se güstern in Duudlkastn hört hett. Doch so wied se uck kiek, narms kunn se 'n Antiekn vun'e Wiehnachsmann seehn. Se hool an un bliev ganz still stohn. Viellich kunn se nu dat Gebimmel vun'e Schliddn a vun wiedn höörn? Ober uck dor weer nix.

`Na, denn mutt ick wieder gohn!' Wenn lütt Krischan sick nämli mol wat in Kopp sett harr, denn mutt se dat uck doon. So lütt se uck weer, se lött nie locker. Un leep un leep.

Damminochmolto, weer dat scheun! All de grootn mächti Dannbööm harrn 'n prächti Winnerkleid, aans funkelt un plinkert, de Heben över sem weer lüchnblau un blots af un an hung dor mol 'n sneewitte Wulk. Keen Oognblick kiek de Deern trüch, se gung jümmers groodut op de Wohldwech. Hier mutt he je wull langkoom, woher schall he suns koom?

So mutt se meist de ganze Vörmeddach gohn ween - un denn seech se op'n Mool ganz wied achtern twee groode Reendeers, de mit luudn Gebimml 'n Schliddn achter sick rantreckn deen. Un weer seet bobn op? In scheun roode Gewand de Wiehnachsmann, un an sien Sied sien Hölper, de Knech Ruprecht. Krüschan riev sick de Oogn. Ober as se woor hinkiek weer he jümmers noch dor, blots a 'n Stück neeger.

As vun Sinn löpp lütt Krüschan op de Schliddn to un wink as dull. "Wiehnachsmann, heer bün ick!" reep se so luud as se kunn. "Heer, kunns mi höörn?" Se löpp un löpp, un grood as de Schliddn ganz neech weer, överseech se 'n groodn Steen un schwupp - leech se de lingelang in'e Schnee. Eer kumm de Troon, dat de Wiehnachsmann nu vörbie fohr, ober dor höör se a de deepe Stimm: "Hooooo, Hooohoohhh", un de Reendeers bliev stohn. "Na, wat büss du denn för een?" sech de Mann, un opgliecks Krüschan eegntli vör keen Minschn bang weer, weer er nu doch 'n beetn mulmi tomood.

"Ick ..., ick bün de Krüschan ut Dörp!" sech se lies un bitt sick op de Tong, dormit eer nie de Troon lang de Backn löppn deen, denn biet Hinfulln harr se sick banni weehdoon. "Ick wull di afhooln...!" Un as de Wiehnachsmann se dördringli ankiek "... un di bie Inpackn vun'e veele Geschinkn hölpn!"

Noch jümmers kiek de Wiehnachsmann se an, so lang, dat se dat Geföhl hett, he kunn eer büs in'e deepste Seel kiekn. Eer weer Angs un Bang tomood, wiss weet he vun all de dumm Tüüch, de se in vergangn Johr mit Peiter, Matten un Korl utfreetn hett. Ober we bliev tapfer stoohn.

"Na, denn man to!" sech dor Knech Ruprecht. "De Geschink vun de Kinner ut düss Dörp sünd noch nich all inpack, dor köönt wi Hölp good brukn." He stiech vun'e Schliddn, pack 'n dicket Fell ut, hölp Krüschan op de Schliddn un wickel se good in'e warme Deek in.

Banni stolt seet Krüschan nu mang de Wiehnachsmann un de Knech un kunn vun düsse warme Platz dor boobn ganz wied op de scheune witte Schneelandschaff kiekn. Över Stock un över Steen galloppeert de beidn Reendeers, un de beidn Mannslüüd links un rechs vun eer, de weern so fideel, dat se bald 'n Wiehnachsleed anstimm: "Sööter de Glockn nie bimmeln, as to Wiehnachstied ...". Krüschan sung vergneuch mit. Un plötzli weern se dor: Meern in Wohld lich, meis ganz ünner de dicke Schneedeek verborgn 'n grootet Holthuus. De dree stiech ut de Schliddn, Knech Ruprecht bröch de Reendeers in Stall un geev sem 'n grootn Balln Hau.

Un as de Wiehnachsmann de Döör opmook, dor seech Krüschan dat eers Mool, wo de veeln Geschinkn herkummt: veele Engels mit gülln Flünkn seet dor un verpack de scheunstn Sookn. Se bastel, neiht, backt, kneet un sungn dorbie in'e högstn Töön Wiehnachsleeder. Krüschan weer so opreecht, dat se vun eer Knee gonnix mehr markn dee. Gau weer se meern mang de Engels, sung un lach, pack in, bastel un buuk de leckerstn Leevkookn. De Tiet vergung, un de lüttje Deern woor gonnie meud, jümmers noch wieder to packn un al de scheune Geschinke mit Nomschiller to versehn. För Hinnerk, Karen, Olaf, Hanna, sogor för Korl, Matten un Peiter - all de Nooms weer dorbi, vun'e Deerns un Jungs ut eer Klass un dat ganze Dörp. Un toletzt steiht se dor all fein opreiht an'e Wand, so dat man se blots noch op de Schliddn loodn mutt. Blots eern eegn Noohm, de harr se dor gonnie finn kunn. Ob se denn gonnix kreegn schull? Wiss, se weer je nie jümmers ganz oordi ween, un se harr je uck nie an'e Wiehnachsmann glööv - ober Peiter, Korl un Matten doch uck nie! Schon kuller er wor de Troon rünner un se mutt an de scheune Nomeddach vun güstern bie Unkl Hans dinkn. Worüm harrn de anner Kinners dat jümmers beeter as se?" Dor keem uck a de Wiehnachsmann un Krüschan wisch sick gau de Troon af. Nää, keen schall se jammern seen, uck de Wiehnachsmann nie! Se weer je keen Heulsuse!

"Na, Krüschan, hess Spoß hatt?" froch de Wiehnachsmann fröhli. He griep an'e Hokn, wo sien Mandl hung un treck em sick över, steech in sien dicke Löllersteebl un sett sick sien roode Zipfelmütz op, mit de wieke witte Pelz an. "Denn wüllt wi je mool. Dien Öllern tööv wiss al op di."

"Wiss nie!" sech Krüschan lies, so dat se meent, dat de Wiehnachsmann dat gonnie höörn kunn. "De sünd je gonnie tohuus." Un denn fatt Krüschan sick 'n Hatt un frooch de Wiehnachsmann groodrut: "Du, sech mool ..."

De Wiehnachsmann runzel de Stirn. "Watt?"

"Du, sech mool - kreech ick denn düttmol gonnix to Wiehnachn?"

"Hohoho, wat büss du vör 'n Dummkopp!" lach de Wiehnachsmann mit sien luude, deepe Stimm, dat Krüschan al dink, se harr em nu beus verargert.

"Dinks, wie vergeet unsn flieti Hölper?" He schüddel sien Kopp, dat de witte Boort blots so hin un herwipp. "Du, mien lütt tapfer Deern - du schass wat ganz Besünners kreegn." Un denn trock he se mit in'e Stall, wo de Reendeers a ungedulli mit de Feut scharrn deen. Se gung an'e Boxn vörbie un am Enn vun Stall stunn noch afleegn 'n groode Holtkiss. Un dorin - Krüschan tru eer Oogn nie - seet 'n groode schwatte Hunn mit zotteli Fell, de se mit grootn Oogn ankiek. Un ünner em noch fief lüttje zotteli Fellknäuel, de as mall dor rumtoovn un an'e Zitzn vun'e Moder trockn, een sööter as de annere. Krüschan beuch sick to sem rünner, un de lüttn Welpn harrn so veel dumm Tüüch in Kopp, dat een gliecks op eer Knee sprung, an eern Hoor rumtreck, 'n anner fung an, an eer Schoh to knabbern un de Schnürsenkl optotreckn, de drütte wull ünner eer Mandl krabbeln, un a bald harr se all um sick rum.

"Na, seuk di man een ut!"

Krüschan full de Wohl nie schwoor, denn een vun sem harr sick glieks an eer Hann tofootn mook un schleck se af. "De dor!" sech se lies. De suns so freeke Deern harr 'n Klütn in Hals.

"Jo, mi düch, dor hess de richti utsöch, dat is jüss as du de freekste." Vörsichti griep he sick em, wickel em in 'n dicke Deek un gung mit Krüschan to de Schliddn, wo Knech Ruprecht al de beidn Reendeers vörspannt hett. So fohrt se wor över Stock un över Steen, un denn woor plötzli gnetterswatte Nach um Krüschan.

"'n Droom! Dat weer je man aans blots 'n Droom!?" Krüschan bööch sick op eern Bett op un kiek op de Kalenner: de Veeruntwinnigst. Wat för 'n wunnerscheun Droom - ober mehr uck nie! Er Hatt wor eer plötzli banni swoor. "Nää, worüm schall dat uck anners ween? Worümm schall utreeknd eer denn eenmool in't Leevn sowat scheunet passeern? Dat gung doch blots anner Kinners so!" Se dreih sick op de annere sied un kniep de Oogn wor ganz fass to - viellich geiht de scheune Droom denn noch 'n beetn wieder ...

Ober de luude Stimm vun eer Moder riet se ut eer scheune Drööms. "Wat dat denn? Nu schlooch dat ober Dörtein! Ick kiek wull nie richti!" Un denn seech se uck, watt Moder so opreegn dee: Dor achtern in'e Eeck vun'e Stuuv op 'n wieke Felldeek lich 'n lüttjet swattet Knäul vun Hunn, knabber friedli an'e Stoolbeen un kiek mit unschulli groodn Oogn vun Krüschan to eer Moder.

"O bütte, leeve Moder, bütte bütte, lot mi düsse lüttje Hunn" beddel se, sprung ut Bett rut un griep em. Se hool em so fass, dat man meis dinkn kunn, se wull em erdrückn.

"Na, nu drück em man nie to fass!" Noch nie harr de Moder eern Deern so opreecht seehn. "Sunns bliev de lüttje Kierl je meis de Luff wech." Er woor ganz warm um't Hatt. Se leech de Arm um eer Dochter un striek eer över de blonne Lockn, as Krüschan för Opreegung as dull zittern de. "Naja, wenn't so is ... mi düch - wo dree satt woorn sünd, dor köönt wull uck veer satt warrn. Un 'n goodn Frünn, de 'n beetn op die oppassn dee, kunns man jümmers good bruukn."

Erstveröffentlichung am 20. Dezember 2000

5. Februar 2007